موشکها و اجزاي اصلي آنها

امروزه تعداد متنوعي از موشکها موجود است و اغلب آنها اختلاف عمده اي باهم دارند. با اين وصف ، موشکها در قسمتهاي اصلي تشکيل دهنده شبيه به هم هستند. هر موشک از چهار قسمت اصلي به نام سازه (AIRFAME) ، سيستم هدايت موشک (GUIDANCE SYSTEM) ، کلاهک يا سرجنگي (WarHead) ، بخش پيشران Prou plision unit) يا موتور که نيروي لازم را براي هدايت موشک به جلو و سمت هدف تامين مي نمايد، تشکيل شده است.

● اجزاي اصلي موشک

▪ بدنه موشک

قطعات بدنه موشک شامل اسکلت که الحاق کننده يا محافظ و نگهدارنده ساير قسمتهاي موشک مي باشد و در واقع اتصال قسمتهاي مختلف موشک و استواري آن در حين پرواز در هوا به اين قسمت متکي است. شاسي ، خود از بخشهاي ديگر به نام بدنه اصلي موشک (Missils Main Body) با بالها و بالچه ها تشکيل شده است. سيستم هدايت ، موشک را به سوي هدف يا محوطه آن سوق مي دهد.

وقتي موشک به شعاع مشخصي از هدف رسيد، سرجنگي که قسمت از موشک و حاوي مقدار مشخصي از مواد منفجره مي باشد ، منفجر و باعث انهدام و صدمه زدن به هدف مي شود. بدنه اصلي موشک معمولا به شکل لوله از جنس محکم و از فلز سبک مانند آلومينيوم با ديگر فلز است که در مقابل درجه حرارت زياد و فشارهاي بالا (که در حين پرواز در هوا به موشک وارد مي شود.) مقاوم باشد، ساخته مي شود.

▪ بالهاي موشک (Wings)

بالها در اطراف و بيرون بدنه اصلي قرار گرفته اند و نيروي اصلي جهت پرواز در هواست تامين مي نمايد. لبه جلويي بالها به لبه مقاوم ، لبه عقبي آن به لبه فرار (Trailing EDGE) و بالاي آن تيپ (TIP) گفته مي شود.

▪ بالکهاي موشک (FINS)

بالکها کوچکتر از بالها بوده و بطور معمول در قسمت عقب موشک قرار مي گيرند، ولي در بعضي از موشکها در قسمت جلو بدنه طراحي شده است. هدف از به کارگيري بالک ، متعادل نگهداشتن موشک و تامين پديداري آن (انطباق محور موشک با زاويه حرکت) ، در مسير پرواز مي باشد به همين علت به بالکها ، تثبيت کننده نيز اطلاق مي شود.

▪ سيستم هدايت و کنترل موشک (Guidance and control system)

سيستم هدايت يکي از بخشهاي عمده موشک است و کار هدايت موشک از محل روانه سازي و پرتاب تا بخشي از مسير و يا هدف را به عهده دارد. بعضي از موشکها از هدايتهاي مختلفي ، در قسمتهاي مسير استفاده مي کنند. سيستمهاي هدايت جهت انجام وظايف مربوط ، داراي قسمتهاي زير مي باشد

▪ هدايت حساسه

اين قسمت به انواع مختلف انرژي نظير حرارت ، روشنايي ، امواج الکترومغناطيسي ، صدا و يا حرکت مکانيکي را تشخيص مي دهند. اين وسايل (حساسه ها) انرژي دريافتي را تجزيه و تحليل کرده و به شکلي بکارگيري در مي آورند و آنها را به قسمتهاي مربوطه نظير شتاب سنجها به کامپيوتر ارجاع مي دهند.

▪ کامپيوتر

اطلاعات را از حساسه ها دريافت و آنها را پردازش مي نمايند. خروجي به نحوي است که قابل دريافت و واکنش مناسب بوسيله قسمتهاي کنترل باشد. اين قسمت در واقع مغز موشک تلقي مي شود. زيرا اطلاعات لازم براي قسمتهاي داخلي و سطوح کنترل از اين بخش صادر مي شود.

▪ کلاهک يا سرجنگي

سرجنگي که به آن کلاهک جنگي گفته مي شود، از مهمترين بخشهاي موشک بوده و هدف از طراحي موشک يا راکت ، (به عنوان تسليحات نظامي) در واقع رساندن اين قسمت به هدف و يا نزديک آن است که با انجام عمل هدف آسيب يا منهدم مي شود. اغلب محل قرار گرفتن اين بخش جلو مورد نظر است. در صورتي که وقتي بحث کلاهک جنگي در اينگونه سلاحها باشد، محلي غير از دماغه موشک مورد نظر است.

اين بخش در موشک ها اکتشافي يا عملي شامل تجهيزاتي است که براي مثال به منظور جمع آوري اطلاعات جوي ، عکسبرداري جمع آوري اطلاعات علمي و سرانجام عملياتي نظير قرار دادن ماهواره در مدار زمين مي باشد که به علت اهميت اين بخش شاخه علمي به نام «بالستيک انتهايي» بوجود آمده و موضع آن طراحي سرجنگي هاي مختلفي با توجه به اهداف متفاوت است.

● انواع سرجنگي متعارف

▪ سرجنگي انفجاري

▪ سرجنگي متلاشي يا ترکشي

▪ سرجنگي با خرج شکل دار

▪ پيشران (موتور)

موتور يکي از بخشهاي عمده موشک است که نسبت به ساير قسمت ها هزينه و دقت زيادي صرف تکميل آن شده است. کار اين قسمت ايجاد نيروي محرکه لازم (براي اينکه موشک مسافت مشخصي را طي نمايد) مي باشد. انواع موتور موشکها با توجه به سوخت و مکانيزم طراحي و ساختشان به قسمتهاي مختلف تقسيم مي شود.

تعداد زيادي از موتورهاي موشک براي توليد نيرو اکسيژن مصرف مي کنند اين اکسيژن ممکن است مستقيما از اتمسفر که پرواز مي کنند دريافت کنند و يا از اکسيژن تحت فشار که با خود حمل مي کنند و يا از اکسيژن مواد سوختي (سوخت جامد) دريافت مي کنند. اين عامل سبب مي شود که موشکها در خارج از جو نيز حرکت کنند.